luister voorbeelden Misa Criolla

Op deze pagina vindt u ter promotie van Javier Rodriguez (en begeleiders) en de ensembles van Huygens Music videofragmenten.

De volgende Misa Criolla toer van Huygens Music en Javier Rodriguez zal plaatsvinden in december 2024. Klik op 'Concert Agenda Misa' aan de linkerzijde voor details.


Video (live opnamen)

Huygens Vocaal Ensemble en de Argentijnen in Dalfsen 2016

Javier Rodriguez, Daniel Morcos Yo vengo a ofrecer mi corazon


Javier Rodriguez, Daniel Morcos Alfonsina y el Mar


Javier / HVE / Oscar Reta La Huida (deel VI Navidad Nuestra)


Javier / HVE / Daniel Morcos La Huida (deel VI Navidad Nuestra)


Misa Criolla (Creoolse mis)

De Misa Criolla, het bekendste werk van de Argentijnse componist Ariel Ramírez , werd gecomponeerd in 1964. Sinds begin jaren zestig was Latijn niet meer de enige toegestane taal in de kerk en Ariel Ramírez greep deze gelegenheid aan om één van de meest baanbrekende missen ooit te schrijven. In de Misa Criolla zit niet alleen volkstaal, maar ook volksmuziek. Het is een mis met Argentijnse ritmes en instrumenten uit het Andesgebergte, zoals de charango (kleine gitaar), de quena (rechte Indiaanse fluit) en de bombo (Argentijnse trom).

De Misa Criolla is een echte Creoolse mis: inheems, maar niet geheel autochtoon. De naam 'Criolla' staat voor de vele culturele invloeden in Argentinië. De Argentijnse 'Criollos' zijn een mengeling van vele volkeren, zoals Europeanen, Afrikanen en oorspronkelijke bewoners, een soort "tweede (en meer) generatie immigranten". Dit in tegenstelling tot de nieuwe immigranten, de gringos. Die mengeling van volkeren is te horen in de gevarieerde muziek van het land, die ook terugkomt in de Misa Criolla.

Dramatische ritmes uit het noordelijke Andesgebergte vormen de basis van het Kyrie. Het populaire Gloria daarna bestaat grotendeels uit een vrolijke 'carnavalito', in het midden opeens afgewisseld door een langzaam ritme dat door de Inca's voor begrafenissen gebruikt wordt. Het Credo is een onweerstaanbare 'chacarera', de belangrijkste feestdans in Argentinië. In het Sanctus is een subtielere variant op de carnavalito te horen. De mis eindigt met een melancholiek ritme van de Argentijnse pampa's.

Geschiedenis

Nog in 1964 werd de mis op de plaat gezet met het folklorekwartet 'Los Fronterizos' in de solopartij en met het koor van de Basílica del Socorro.
De eerste uitvoering vond plaats in Buenos Aires in 1965 in het beroemde Columbustheater (van dit concert staat een recensie op de website van Ramírez). In maart 1967 kwam de maestro, met Argentijnse musici en twee Spaanse koren, in het kader van de Lipmann-Rau festivals naar Europa en was de mis te horen in 22 concerten in 7 landen. In het oorspronkelijke plan zou de Europese première in Amsterdam zijn, maar dat ging om onduidelijke reden niet door. De tournee begon wel in Nederland, met een TV-optreden voor de KRO, maar de première van Misa Criolla vond plaats in Duitsland, waarschijnlijk in Trier op 11 maart 1967. De TV-opname van dit concert is in 2008 op DVD verschenen.
De muziek was al in 1965 in Buenos Aires uitgegeven, tegelijk met die van de kerstcantate Navidad Nuestra.
De populariteit van de Misa Criolla is enorm. Overal ter wereld is het werk uitgevoerd. De CD-opname met José Carreras (1988) ging, zo'n 25 jaar na het ontstaan van de Misa, weer met miljoenen over de toonbank. Eind 1998 voerde Ramírez de mis uit met de drie belangrijkste folklorezangers die de solopartij van de Misa door de jaren heen gezongen hebben: Gerardo López (van Los Fronterizos, overleden in 2004), Zamba Quipildor en Javier Rodríguez.


Bezetting

De bombo en de charango zijn bij uitstek creoolse instrumenten, die vanaf het begin in de Misa werden gebruikt. Zelfs in Argentijnse partituren stonden deze instrumenten veelal niet vermeld. Hetzelfde gold voor de inheemse fluiten. De Argentijnse bespelers van deze instrumenten speelden op gehoor, konden zelfs vaak geen noten lezen, en in het buitenland waren die instrumenten niet te vinden. Waarschijnlijk was dat de reden dat ze niet in de partituren voorkwamen. Voor dirigenten buiten Zuid-Amerika is dat lastig, omdat zij niet zo veel improvisatie gewend zijn. Voor koren die zo authentiek mogelijk willen werken is het lastig te beoordelen welke instrumenten nodig zijn. In het nieuwste Argentijnse arrangement worden de oorspronkelijke instrumenten beter genoteerd. In de door de Stichting Argentijnse Muziek uitgegeven partituur zijn ook de percussie-instrumenten vermeld die gebruikt kunnen worden.
Voor Ramírez zelf was de minimumbezetting piano of klavecimbel, percussie, charango, gitaar. Als de bassist of de fluitist afwezig was voerde hij de mis gewoon zonder uit!

- gemengd koor
- tenor
- klavecimbel of piano
- percussie: bombo
- kleine percussie-instrumenten (zoals chas chas,güiro, maracas, een met zaad gevulde peul etc.)
- gitaar
- contrabas (vaak vervangen door basgitaar)
- charango (een snaarinstrument uit de Andes)
- quena (de rechte fluit van de Inca's)
- sikus (de Zuid-Amerikaanse dubbele panfluit)